BUDOWA OWADA 1)głowa , 2)tułów a)przedtułów –I para nóg b)śródtułów –II para nóg, skrzydła I pary c)zatułów –III para nóg, II para skrzydeł. 3) odwłok APARAT GĘBOWY GRYZĄCY Wyst u: os, karaczan, chrząszcze gąsienice motyli, 1.Warga górna, 2.warga dolna (podbródek, broda, języczki, przyjęzyczki, głaszczki wargowe) 3.Żówaczki 4.Żuchwy (kotwiczka, pieniek, żuwaczka wew, żuwaczka zew, głaszczek szczękowy Aparat KŁUJĄCO-SSĄCY 1.warga górna, 2.warga dolna, 3.szczeciny kłujące I pary, 4.szczeciny kłujące II pary NOGA (biodro, krętarz, udo, goleń, stopa, pazórki) TYPY ODNÓŻY: bierzne –biegaczowate, skoczne- pchełki, pływne –pływak żółtobrzeżek, grzebne –turkuć podjadek, chwytne- modliszka, odnóża z koszyczkiem – pszczoła, przylgi- przylżeńce BUDOWA/ TYPY SKRZYDEŁ 1.pokrywa (f. ochronne dla II pary skrzydeł), skrzydła błoniaste (f. lot) np.chrząszcze 2.półpokrywa (2/3 od podst schitynizowane, 1/3 błoniaste), skrzydła błoniaste np. pluskwiaki różnoskrzydłe 3. Ip. Skrzydeł błoniaste, przezmianki II para skrzydeł np. muchówka, komornica 3.skrzydła błoniaste I i II para pokryte łuskami np. motyle 4.skrz. błoniaste I (rynienka) i II para z haczykami np.pszczoła LARWY WTÓRNE 1.alodialne (beznogie) muchówki- bez głowy, chrząszcze (ryjkowcowate) –głowa, bez nóg 2.oligopodialne (3 pary odnóży, głowa) chrząszcze (żukowate, sprężykowate) 3.polipodialne (wielonożne, głowa) motyle-sówkowate: 3 pary odnóży krocznych, 5 posuwek, motyle –miernikowcowate (3 p. o krocznych, 2 posuwki) błonkówki 3. p.o krocznych, 6-8 par posuwek TYPY POCZWAREK 1.poczwarka otwarta (błonkówka, chrząszcze) 2.Poczwarka zamknięta (motyl) 3.bobówka (muchówka) 4. p. kokonie (jedwabnik) SZKODLIWOŚĆ BEZPOŚREDNIA może powodować powst. Deformacji SZKODLIWOŚĆ POŚREDNIA Pokrywanie roślin żywicielskich spadzią, przenoszenie wirusów PARTENOGENEZA- rozwój osobnika bez zapłodnienia SPADŹ –odchody wydalane przez mszyce. Jest b. bogata w cukry, Spadź utrudnia wymianę gazową, jest pożywką dla grzybów saprofitycznych, ogranicza pow. Asymilacyjną. PLUSKWIAKI (Hemiptera) -Aparat gęb: kłująco-ssący -skrzydła: I p. półpokrywy, IIp.błoniaste -odnóża: kroczne Ip. Chwytne, III p. pływne lub skoczne -przeobrazenia niezupełne, -larwy pierwotne -brak poczwarki PLUSKWIAKI (hemiptera) Podrząd: Piersiodziobe -ap. Gęb: kłująco-ssący -skrzydła błoniaste , formy bezskrzydlne, -odnóza kroczne - przeobrażenie niezupełne, -larwy pierwotne –poczwarki --- Nadgodzina: mszyce Rodzina: mszycowate Gatunek: 1.Mszyca trzmielinowo-burakowa -rośliny żywicielskie: motylkowate -Stadium szkodliwe: osobniki uskrzydlone -okres występowania: lato -uszkadzane organy roślin i objawy: deformacja pędów liści i strąków -jaja zimują na trzmielinie lub kalinie, - kilka pokoleń 2.Mszyca zbożowa -rośliny żywicielskie: zboża -stadium szkodliwe: uskrzydlone morfy -okres występowania: od wiosny do jesieni -uszkodzone org roślin i objawy: Liście flagowe kłosy podsrawy plew, więdnięcie zasychanie, obniżanie plonu, masy ziaren, liczby -jaja zimują na trawach, -kilka pokoleń 3.Mszyca czeremchowo-zbożowa -rośliny żywicielskie: zboża -stadium szkodliwe: os. Uskrzydl -okres wyst: rozwój wiosną najintensywniej w I dekadzie czerwca -uskodz org roślin i objawy: łodygi i liście zielone, bielenie kłosów, karłowacenie jęczmienia -jaja zimują na czeremsze w szczelinach kory blisko pąków -3 pokolenia 4.Mszyca kapuściana -rośliny żywicielskie: rzepak, kapustowate -stadium szkodliwe:larwy-rzepak Osobniki uskrzydlone – warzywa Kapustowate -okres wyst: wiosna nasila się w lipcu -uszkodz org i objawy: liscie, główki kapusty, kwiatostany słabo wykształcone nie wykształcają nasion -jaja zimują na łodygach i na głąbach roślin, -6-8 pokoleń Pluskwiaki (Hemiptera) Podrząd: pluskwiaki różnoskrzydłe Ap. Gębowy- kłująco-ssący Skrzydła: półpokrywy,błoniaste Odnóża kroczne, chwytne, skoczne, pływne Przeobrażenie niezupełne Larwy - pierwotne Rodzina: tasznikowate Garunek:5.Zmienik lucernowiec -rośliny żywicielskie: motylkowate -stadium szkodliwe: larwyI i II pokolenie owady dorosłe -występowanie: marzec –wrzesie -uszkodz i objawy: liście kwiatostany, blaszki liściowe zniekształcone zmarszczone i skręcone pąki kwiatowe odbarwione, zasychając odpadają nasiona słabo rozwinięte. -imago zimują na miedzach trawach i pod opadłymi liściami, -2 pokolenia 6.Ozdobnik lucernowiec -r. żywic. Motylkowate (lucerna, komonica) -stadium szkodliwe:larwa, imago -wyst: maj –wrzesień -uszkodzane org roślin i objawy Kwiaty, strąki nasiona odbarwiają się i zasychają, odpadanie pąków kwiatowych, kwiatów oraz zniekształconych strąków, nasiona drobne, zniekształcone -jaja zimują w dolnych cz pędów lucerny i innych wieloletnich roślin motylkowych, chwastów – 2 7.Płaszczyniec burakowy: Rośliny: burak St szkodliwe: larwy i imago -wyst: wrzesień – do lata -uszkodzone org i objawy: liście buraki deformacja roślin przybieranie kształtu główki sałaty przebarwienia- żółte liście, osłabienie wzrost -imago na skraju lasu zarośli parków rowach -1 pokolenie PRZYLŻEŃCE (Thysanoptera) - ap.gęb. kłująco-ssący -skrzydła: błoniaste, wąskie, obrzeżone strzępiną -odnóza kroczne z przylgą -przeobrażenie niezupełne -larwa pierwotna, poczwarka – Rodz: wciornastkowate Wciornastek tytanowiec -roślina żyw: tytoń, cebula, pomidor, kapusta -st.szk. larwa i imap10-14 dni -imago zimuje w ściółce pod liśćmi w glebie - 4-5 pok Wciornastek pszenicznik -R: owies, trawy, zboża, -imago,larwa 14 dni -wysysa sok z liści i źdźbeł, bark ziarniaków Rodz kwietniczkowate Wciornastek pszenicznik R: trawy, zboża, pszenica -larwa, imago -niszczy zawiązki kwiatów -imago zimuje w glebie 2-3 pok PROSTOSKRZYDŁE (Orthoptera) rodz: Turkuciowate Turkuć podjadek: R: polifag młode rośliny, bulwy roślin -larwa, imago -imago, larwa zimuje w glebie-1
-aparat gębowy: gryzący -skrzydła –Ip. Skórzaste, IIp.błoniaste -odnóza: Ip. Grzebne, IIp.skoczne -przeobrażenie niezupełne, -larwa pierwotna, poczwarka --- -Rodzina: Żukowate Gatunek:Chrabąszcz majowy r.żywicielskie: liście, korzenie, rozłogi, bulwy; stadium szkodliwe: larwy, imago – wiosną; Objawy: liście i org generatywne części podziemne roślin z zgryzanie liści drzew i krzewów korzenie rozłogi i bulwy -larwy w glebie, imago w komorze pouwowkowej Rodz:Sprzężykowe Siewnik rolowiec r. żyw: korzenie roślin uprawnych, zboża, warzywa; st. Szkodliwe: larwy- wiosną; objawy: cz podziemne roślin korzenie roślin uprawnych zbóż i warzyw, okopowe w kopcach, grzybnie i owocniki grzybów kapeluszowatych -larwy w głębszych warstwach gleby, -1pokolen -Rodz: Ryjkowate Gat: Chowacz galasówe r.żyw:korzenie rzepaku, roślin kapustowatych; st. Szkodliwe: larwy -latem objawy: żerowanie larw powoduje powst na szyjce korzeniowej i od niej cz łodygi zgrubień (narosli) -imago, larwy Chowacz czterozębny r.żyw: drzewa liściaste; st:larwy; objawy: samica skł jaja do nerwów głównych i organów liściowych, larwy drążą korytarze w nerwach i ogonkach liściowych a następnie przedostają się do łodyg wyginanie i łamanie łodyg. -imago -1 pokolenie Chowacz podobnik r.żyw. łuszczyny; st.szkodliwe: samica, larwy –wiosną obawy: samica wygryza otworki w łuszczynach i składa tam jaja. Larwy zimują wew łuszczyn wygryzanie nasion. Więdnięcie łuszczyn lub jej rozdęcie -imago, -1 pokolenie Oprzędzik pręgowy Liście roślin motylkowych; Chrząszcze, larwy –wiosną Objawy: wygryziona na brzegi roślin. Powodując tzw żer zatokowy. Zjedzone brodawki korzeniowe, osłabienie, zasychanie roślin,upośledzenie wiązania azotu, mniej strąków -imago zimują na obrzeżach pól - 1 pokolenie Kwieciak jabłoniowy Jabłoń, grusza Imago na liściach – wiosna, koniec lata Objawy: wygryzanie otwor na lisciach, zniszczone ogonki liściowe, osłabiony rozwój i intensywność kwitnienia,pąki nie rozw się zasychają - imago -1 pokolenie Pędruś koniczynowiec Koniczyna, Larwy chrząszcze -wygryzanie otworów w liściach osłabiając rośliny, gorzej się krzewią, kwitną, i owocują, kwiatostany brunatnieją i zasychają, nie wiążą się nasiona --imago na miedzach i obrzeżach lasów - 2 pokol Wołek zbozowy Zboża (przenica) kasze -larwy, chrząszcze -chrząszcze uszkadzają ziarna zbóż, grube kasze i żołędzie larwy zjadają ich zawartość Nieszczenie nawilgacanie, grzanie ziarna, zabrudzenie produktów zbóz odchodami
Rodz: biegaczowate Łokoś garbatek Zboża, trawy; -larwy –wiosną w nocy, imago w czerwcu -zjadają liście zbóż i traw, imago wyjadają nasiona z kłosów co prowadzi do szczerbatości -larwy w glebie – 1 pokolenie Rodz: stankowate Stonka kukurydziana Stonka ziemniaczana Rośliny zielne z rodz psiankowatych (ziemniak) -imago –wiosna, larwy- później -chrząszcze oraz larwy objadają liście pędy i kwiaty ziemniaków, osłabienie roślin i spadek plonów, bulw, zasychanie roślin - imago w glebie (10-20cm) -1,5 pokoleń Pchełki ziemne Rośliny krzyżowe , żepak -imago –wiosną -chrząszcze wyjadaja w liściach otwory i wgłębienia -imago w glebie -kilka pokol Skrzypionka zbożowa -zboża jare, trawy dzikie , pastewne -wiosną -larwy zerują na liściach zbóż i traw zdrapując miękisz w zdłuż nerwów. Białe plamy i podłużne dziurki pozbawione miękiszu nadmierne krzewienie i zasychanie -imago na obrzeżach pól w korzeniach drzew -1 pok Rodz: łyszczynkowate Słodyszek rzepakowy Kwiaty róznych roślin kwitnące na biało i żółto –żepak owies -imago –wczesną wiosną, czerwiec, lipiec -nadgryzione pąki kwiatowe usychanie pąków kwiatowych roślin krzyżowych, osłabiając intensywnośc kwitnienia. -imago miedze skraje lasów -2 pokolenia Rodz: strąkowcowate Strąkowiec fasolowy Fasola, łubin, bobik, soczewica, -larwy –w okresie kwitnienia -wygryzanie nasion przez larwy niszczą plantacje fasoli -imago w nasionach -do 8 Strąkowiec grochowy -R: groch -larwy wgryzają się do nasion -wgryzanie się do nasion, żerują pojedynczo -imago w ziemi i wew nasion
|