BUDOWA OWADA
1)głowa , 2)tułów
a)przedtułów –I para nóg
b)śródtułów –II para nóg, skrzydła I pary
c)zatułów –III para nóg, II para skrzydeł. 3) odwłok
APARAT GĘBOWY GRYZĄCY
Wyst u: os, karaczan, chrząszcze gąsienice motyli,
1.Warga górna,
2.warga dolna (podbródek, broda, języczki, przyjęzyczki, głaszczki wargowe) 3.Żówaczki 4.Żuchwy (kotwiczka, pieniek, żuwaczka wew, żuwaczka zew, głaszczek szczękowy
Aparat KŁUJĄCO-SSĄCY
1.warga górna, 2.warga dolna, 3.szczeciny kłujące I pary, 4.szczeciny kłujące II pary
NOGA (biodro, krętarz, udo, goleń, stopa, pazórki)
TYPY ODNÓŻY: bierzne –biegaczowate, skoczne- pchełki, pływne –pływak żółtobrzeżek, grzebne –turkuć podjadek, chwytne- modliszka, odnóża z koszyczkiem – pszczoła, przylgi- przylżeńce
BUDOWA/ TYPY SKRZYDEŁ
1.pokrywa (f. ochronne dla II pary skrzydeł), skrzydła błoniaste (f. lot) np.chrząszcze
2.półpokrywa (2/3 od podst schitynizowane, 1/3 błoniaste), skrzydła błoniaste np. pluskwiaki różnoskrzydłe
3. Ip. Skrzydeł błoniaste, przezmianki II para skrzydeł np. muchówka, komornica
3.skrzydła błoniaste I i II para  pokryte łuskami np. motyle
4.skrz. błoniaste I (rynienka) i II para z haczykami np.pszczoła
LARWY WTÓRNE
1.alodialne (beznogie) muchówki- bez głowy, chrząszcze (ryjkowcowate) –głowa, bez nóg
2.oligopodialne (3 pary odnóży, głowa) chrząszcze (żukowate, sprężykowate)
3.polipodialne (wielonożne, głowa) motyle-sówkowate: 3 pary odnóży krocznych, 5 posuwek,  motyle –miernikowcowate (3 p. o krocznych, 2 posuwki) błonkówki  3. p.o krocznych, 6-8 par posuwek
TYPY POCZWAREK
1.poczwarka otwarta (błonkówka, chrząszcze) 2.Poczwarka zamknięta (motyl)
3.bobówka (muchówka)
4. p. kokonie (jedwabnik)
SZKODLIWOŚĆ BEZPOŚREDNIA może powodować powst. Deformacji
SZKODLIWOŚĆ POŚREDNIA
Pokrywanie roślin żywicielskich spadzią, przenoszenie wirusów
PARTENOGENEZA- rozwój osobnika bez zapłodnienia
SPADŹ –odchody wydalane przez mszyce. Jest b. bogata w cukry, Spadź utrudnia wymianę gazową, jest pożywką dla grzybów saprofitycznych, ogranicza pow. Asymilacyjną.     PLUSKWIAKI (Hemiptera)
-Aparat gęb: kłująco-ssący
-skrzydła: I p. półpokrywy, IIp.błoniaste
-odnóża: kroczne Ip. Chwytne, III p. pływne lub skoczne
-przeobrazenia niezupełne,
-larwy pierwotne
-brak poczwarki
PLUSKWIAKI (hemiptera)
Podrząd: Piersiodziobe
-ap. Gęb: kłująco-ssący
-skrzydła błoniaste , formy bezskrzydlne, -odnóza kroczne
- przeobrażenie niezupełne, -larwy pierwotne –poczwarki ---
Nadgodzina: mszyce
Rodzina: mszycowate
Gatunek:
1.Mszyca trzmielinowo-burakowa
-rośliny żywicielskie: motylkowate
-Stadium szkodliwe: osobniki uskrzydlone
-okres występowania: lato
-uszkadzane organy roślin i objawy: deformacja pędów liści i strąków
-jaja zimują na trzmielinie lub kalinie, - kilka pokoleń
2.Mszyca zbożowa
-rośliny żywicielskie: zboża
-stadium szkodliwe: uskrzydlone morfy  -okres występowania: od wiosny do jesieni
-uszkodzone org roślin i objawy:
Liście flagowe kłosy podsrawy plew, więdnięcie zasychanie, obniżanie plonu, masy ziaren, liczby   -jaja zimują na trawach, -kilka pokoleń
3.Mszyca czeremchowo-zbożowa
-rośliny żywicielskie: zboża
-stadium szkodliwe: os. Uskrzydl
-okres wyst: rozwój wiosną najintensywniej w I dekadzie czerwca
-uskodz org roślin i objawy: łodygi i liście zielone, bielenie kłosów, karłowacenie jęczmienia
-jaja zimują na czeremsze w szczelinach kory blisko pąków
-3 pokolenia
4.Mszyca kapuściana
-rośliny żywicielskie: rzepak, kapustowate
-stadium szkodliwe:larwy-rzepak
Osobniki uskrzydlone – warzywa
Kapustowate
-okres wyst: wiosna nasila się w lipcu
-uszkodz org i objawy: liscie, główki kapusty, kwiatostany słabo wykształcone nie wykształcają nasion
-jaja zimują na łodygach i na głąbach roślin, -6-8 pokoleń
Pluskwiaki (Hemiptera)
Podrząd: pluskwiaki różnoskrzydłe
Ap. Gębowy- kłująco-ssący
Skrzydła: półpokrywy,błoniaste
Odnóża kroczne, chwytne, skoczne, pływne
Przeobrażenie niezupełne
Larwy - pierwotne
Rodzina: tasznikowate
Garunek:5.Zmienik lucernowiec
-rośliny żywicielskie: motylkowate
-stadium szkodliwe: larwyI i II pokolenie owady dorosłe
-występowanie: marzec –wrzesie
-uszkodz i objawy: liście kwiatostany, blaszki liściowe zniekształcone zmarszczone i skręcone pąki kwiatowe odbarwione, zasychając odpadają nasiona słabo rozwinięte.
-imago zimują na miedzach trawach i pod opadłymi liściami, -2 pokolenia    6.Ozdobnik lucernowiec
-r. żywic. Motylkowate (lucerna, komonica)
-stadium szkodliwe:larwa, imago
-wyst: maj –wrzesień
-uszkodzane org roślin i objawy
Kwiaty, strąki nasiona odbarwiają się i zasychają, odpadanie pąków kwiatowych, kwiatów oraz zniekształconych strąków, nasiona drobne, zniekształcone
-jaja zimują w dolnych cz pędów lucerny i innych wieloletnich roślin motylkowych, chwastów   – 2
7.Płaszczyniec burakowy:
Rośliny: burak
St szkodliwe: larwy i imago
-wyst: wrzesień – do lata
-uszkodzone org i objawy: liście buraki deformacja roślin przybieranie kształtu główki sałaty przebarwienia- żółte liście, osłabienie wzrost
-imago na skraju lasu zarośli parków rowach -1 pokolenie
PRZYLŻEŃCE (Thysanoptera)
- ap.gęb. kłująco-ssący
-skrzydła: błoniaste, wąskie, obrzeżone strzępiną
-odnóza kroczne z przylgą
-przeobrażenie niezupełne
-larwa pierwotna, poczwarka –
Rodz: wciornastkowate
Wciornastek tytanowiec  -roślina żyw: tytoń, cebula, pomidor, kapusta
-st.szk. larwa i imap10-14 dni
-imago zimuje w ściółce pod liśćmi w glebie  - 4-5 pok
Wciornastek pszenicznik
-R: owies, trawy, zboża,
-imago,larwa  14 dni
-wysysa sok z liści i źdźbeł, bark ziarniaków
Rodz kwietniczkowate
Wciornastek pszenicznik
R: trawy, zboża, pszenica
-larwa, imago
-niszczy zawiązki kwiatów
-imago zimuje w glebie 2-3 pok
PROSTOSKRZYDŁE (Orthoptera) rodz: Turkuciowate
Turkuć podjadek:
R: polifag młode rośliny, bulwy roślin      -larwa, imago
-imago, larwa zimuje w glebie-1

-aparat gębowy: gryzący
-skrzydła –Ip. Skórzaste, IIp.błoniaste
-odnóza: Ip. Grzebne, IIp.skoczne
-przeobrażenie niezupełne,
-larwa pierwotna, poczwarka ---
    -Rodzina: Żukowate
Gatunek:Chrabąszcz majowy r.żywicielskie: liście, korzenie, rozłogi, bulwy; stadium szkodliwe: larwy, imago – wiosną; Objawy: liście i org generatywne części podziemne roślin z zgryzanie liści drzew i krzewów korzenie rozłogi i bulwy
-larwy w glebie, imago w komorze pouwowkowej
Rodz:Sprzężykowe
Siewnik rolowiec
r. żyw: korzenie roślin uprawnych, zboża, warzywa; st. Szkodliwe: larwy- wiosną;
objawy: cz podziemne roślin korzenie roślin uprawnych zbóż i warzyw, okopowe w kopcach, grzybnie i owocniki grzybów kapeluszowatych
-larwy w głębszych warstwach gleby, -1pokolen
-Rodz: Ryjkowate
Gat: Chowacz galasówe
r.żyw:korzenie rzepaku, roślin kapustowatych;
st. Szkodliwe: larwy -latem
objawy: żerowanie larw powoduje powst na szyjce korzeniowej i od niej cz łodygi zgrubień (narosli)
-imago, larwy
Chowacz czterozębny r.żyw: drzewa liściaste; st:larwy; objawy: samica skł jaja do nerwów głównych i organów liściowych, larwy drążą korytarze w nerwach i ogonkach liściowych a następnie przedostają się do łodyg wyginanie i łamanie łodyg. -imago  -1 pokolenie
Chowacz podobnik
r.żyw. łuszczyny; st.szkodliwe: samica, larwy –wiosną
obawy: samica wygryza otworki w łuszczynach i składa tam jaja. Larwy zimują wew łuszczyn wygryzanie nasion. Więdnięcie łuszczyn lub jej rozdęcie
-imago, -1 pokolenie
Oprzędzik pręgowy
Liście roślin motylkowych;
Chrząszcze, larwy –wiosną
Objawy: wygryziona na brzegi roślin. Powodując tzw żer zatokowy. Zjedzone brodawki korzeniowe, osłabienie, zasychanie roślin,upośledzenie wiązania azotu, mniej strąków
-imago zimują na obrzeżach pól           - 1 pokolenie
Kwieciak jabłoniowy
Jabłoń, grusza
Imago na liściach – wiosna, koniec lata
Objawy: wygryzanie otwor na lisciach, zniszczone ogonki liściowe, osłabiony rozwój i intensywność kwitnienia,pąki nie rozw się zasychają
- imago       -1 pokolenie
Pędruś koniczynowiec
Koniczyna,
Larwy chrząszcze
-wygryzanie otworów w liściach osłabiając rośliny, gorzej się krzewią, kwitną, i owocują, kwiatostany brunatnieją i zasychają, nie wiążą się nasiona
--imago na miedzach i obrzeżach lasów   - 2 pokol
Wołek zbozowy
Zboża (przenica) kasze
-larwy, chrząszcze
-chrząszcze uszkadzają ziarna zbóż, grube kasze i żołędzie larwy zjadają ich zawartość
Nieszczenie nawilgacanie, grzanie ziarna, zabrudzenie produktów zbóz odchodami

    Rodz: biegaczowate
Łokoś garbatek
Zboża, trawy;
-larwy –wiosną w nocy, imago w czerwcu
-zjadają liście zbóż i traw, imago wyjadają nasiona z kłosów co prowadzi do szczerbatości
-larwy w glebie – 1 pokolenie
Rodz: stankowate
Stonka kukurydziana Stonka ziemniaczana
Rośliny zielne z rodz psiankowatych (ziemniak)
-imago –wiosna, larwy- później
-chrząszcze oraz larwy objadają liście pędy i kwiaty ziemniaków, osłabienie roślin i spadek plonów, bulw, zasychanie roślin
- imago w glebie (10-20cm)
-1,5 pokoleń
Pchełki ziemne
Rośliny krzyżowe , żepak
-imago –wiosną
-chrząszcze wyjadaja w liściach otwory i wgłębienia
-imago w glebie  -kilka pokol
Skrzypionka zbożowa
-zboża jare, trawy dzikie , pastewne   -wiosną
-larwy zerują na liściach zbóż i traw zdrapując miękisz w zdłuż nerwów. Białe plamy i podłużne dziurki pozbawione miękiszu nadmierne krzewienie i zasychanie
-imago na obrzeżach pól w korzeniach drzew   -1 pok
Rodz: łyszczynkowate
Słodyszek rzepakowy
Kwiaty róznych roślin kwitnące na biało i żółto –żepak owies
-imago –wczesną wiosną, czerwiec, lipiec
-nadgryzione pąki kwiatowe usychanie pąków kwiatowych roślin krzyżowych, osłabiając intensywnośc kwitnienia.
-imago miedze skraje lasów
-2 pokolenia
Rodz: strąkowcowate
Strąkowiec fasolowy
Fasola, łubin, bobik, soczewica, 
-larwy –w okresie kwitnienia
-wygryzanie nasion przez larwy niszczą plantacje fasoli
-imago w nasionach  -do 8
Strąkowiec grochowy
-R: groch
-larwy wgryzają się do nasion
-wgryzanie się do nasion, żerują pojedynczo
-imago w ziemi i wew nasion